2023, en toen...?

We leven in een tijd van cricessen rond klimaat, woningbouw, opvang, inflatie, zorg, voedsel/honger, armoede en onderdrukking. En dat naast de oorlogen die zich dichtbij en wat verderop in de wereld afspelen. De media brengen veelal het sombere nieuws, maar er zijn ook lichtpuntjes en kansen. Daarover later meer.

Als we inzoomen op de kantoor/kenniswerkers, dan waren die de afgelopen jaren veelal aangewezen op digitaal werken en is vorig jaar een fase ontstaan van hybride werken, waarbij veel organisaties en mensen nog zoekend zijn. Zoekend naar de zin, de wijze, de functionaliteiten, het gedrag, de balans, de cohesie en de beloning.

Verbinding

De post-covid-gedachte is vooral dat goede faciliteiten en een gezellige en mooie werkomgeving voor de verbinding met de mensen gaat zorgen. Mensen zijn gewend aan thuiswerken en vinden het wel fijn, passend bij hun balans en de productiviteit thuis ligt ook hoger is de perceptie. Daar moeten werkgevers mee omgaan.

En dat in een turbulente wereld waar het met bedrijven ook niet echt goed gaat. Een tekort aan kwalitatief personeel, bedrijven zijn al uit Nederland vertrokken of overwegen dat te doen. Diezelfde bedrijven hebben last van wetten en regels die veelal beperkingen opleggen in denken en doen.

Er wordt ook gesproken over de 'asynchrone werkdag', waar het gaat over loslaten en luisteren naar de wensen van de werknemer en leiding moeten geven vanuit vertrouwen. De vraag is wat hier nieuw aan is.

Dichterbij

Als leverancier moet je dichter bij de klant staan, om hem zo goed mogelijk te begrijpen en de juiste dienst te kunnen leveren. De kanttekening is wie de klant is en de leverancier en of we dit nog weten. De keten is lang en breed en wie doet nu wat voor wie met welke belang en welk resultaat en tegen welke kosten.

Authentiek

De generaties Y en Z gaan in essentie meer voor waarde, ambacht en authenticiteit, en kiezen dus vaker waar mogelijk voor duurder en beter, maar wel minder. Van de super naar de buurtbakker.

Fysieke omgeving

Gebouweigenaren maken zich druk om bezetting en functie van hun gebouwen. Daarbij zal de communicatie met de eindgebruiker zeer belangrijk zijn, want die is aan het veranderen als het gaat om de wijze en het moment van werken en de benodigde functionaliteiten.

Rijksbouwmeester Francesco Veenstra doet met zijn 8 aanbevelingen een appel op het kantelen van denken en systemen. Meer redeneren vanuit het echte gebruik is aan de orde.

Leegstand

Naast functioneel gebruik is een andere puzzel de (verborgen) leegstand. Veel gebouwen staan leeg (40% van 50.000.000 m2), maar bij nog veel meer gebouwen is slechts sprake van deelhuur en huurders laten etages leegstaan omdat men nog moet nadenken over het toekomstige gebruik en vastzitten aan contracten. Hier zal op zoek gaan naar effectief samen-gebruik, waarbij we onze grenzen moeten loslaten naast het versneld omkatten van kantoren naar woningen en kleine werkeenheden snel moeten worden opgepakt. Uit maatschappelijk belang in plaats van portefeuille-belang.

Kosten

Ook rond de kosten van de werkomgeving speelt zich iets aparts af. Bleven de kosten voor die werkomgeving de afgelopen jaren op vrijwel gelijk niveau en was er zelfs sprake van een lichte daling, voor 2023 wordt een stijging verwacht van 8-23% (Colliers). Energiekosten zijn daarbij ongeveer 40% van die stijging. En dan zijn er zelfs geluiden dat de hospitality-kosten wel eens significant hoger kunnen worden in relatie tot de gebouwgebonden kosten. Tijd dus voor inzichtelijkheid van kosten en herbezinning op nut en gebruik.

Puzzel

En dat alles dan nog naast de uitdagingen die we hebben rond duurzaamheid en inclusiviteit,  behouden en aantrekken van medewerkers en de vele uitdagingen op de arbeids-beloningsmarkt.

Toch

Ik zou er nog op terugkomen. Er is veel aan de hand. Er zijn gelukkig ook lichtpuntjes uit 2022 te melden. In 5 landen is de doodstraf afgeschaft, er is een nieuw vaccin tegen malaria, waar 4 tot 5 procent van de bevolking die geleefd heeft is gestorven en de overgang naar hernieuwbare energie gaat sneller dan ooit.

Veel van de binnen ons vakgebied Facility Management genoemde zaken gaan over de tastbare zaken rond en voor die kantoor-kenniswerkers. Een kilootje concept, een pondje diensten en een onsje techniek.

Te weinig gaat het over de echte verbinding. Omdat we dat lastig vinden en je kun het niet berekenen. De verbinding die er automatisch (zonder techniek) is als mensen bijeenkomen op een plek waar ze iets samen doen. Hoe mooi! Of het nu om een verjaardag gaat, een vrijwilligersbijdrage, het bezoeken van een buurtgenoot, een sportwedstrijd of een visiesessie, een creatieve sessie, en ook bij kantoor-kenniswerk, waarbij de ontmoeting en toevallige samenwerking belangrijke elementen zijn.

En daarna met trots en voldaan gevoel naar verder of naar huis naar het volgende verbindingsmoment.

Kans en impact

Elk bedrijf is uniek en er is geen confectie-facilitair-huisvestings-werkaanpak. Het gaat over het pakken van een kans en het creëren van impact op basis van effectief sturen door directies en stakeholders op een fundamentele herijking van processen van de onderneming op basis van Maatschappij, Mens, Organisatie en Werk (Omgeving). Pak die kans en ‘DOE’.

Doen

Door vooral zelf kleine dingen te doen voor en met een ander zorg je voor contact, en solidariteit. Goed voor elkaar zijn. Je leven goed leven. Dat is dus die echte verbinding en die moet er overal zijn. Waar je ook wat doet!

Belangrijk daarbij is echt leiderschap. Over je eigen zijn en leven en ook over het zijn en leven van de organisatie zelf.

Managen is ook nodig, maar dat gaat over afgebakende berekenbare eenheden en taken.

Ik gun ieder bedrijf zijn eigen deskundige ‘werkleiders'…?

Hans GJ Topée