Wanneer kies je voor een relationeel contract? Deel II Relationeel Contracteren
Wanneer kies je voor een relationeel contract?
In het vorige artikel heb je kunnen lezen wat een relationeel contract is en wat deze alternatieve manier van contracteren oplost aan de gebreken van een transactioneel of traditioneel contract. Dat artikel zal gerust wat vragen hebben opgeroepen. Dit vervolgartikel beschrijft wanneer een relationeel contract meerwaarde biedt ten opzichte van een transactioneel (traditioneel) contract.
Het belangrijkste argument uit het eerste artikel was dat de tijd van nu zoveel wendbaarheid en flexibiliteit vraagt van de verschillende partners in samenwerkingen, dat het vaak niet meer volstaat om een contract te hebben dat in beton is gegoten. We hebben flexibiliteit nodig in een contract, zonder dat dit een betekenisloos document wordt dat juridisch niet houdbaar is. Uitgangspunt voor een relationeel contract is daarom het werken richting een doelstelling waarbij de weg daarnaartoe (en dus de gestelde eisen) nog niet bekend is, in plaats van het vervullen van voorgeschreven contracteisen. Als een dienst of product echter niet per se een doelstelling nastreeft, maar heel duidelijk is in wat de eisen zijn, en die eisen zijn niet waarschijnlijk te veranderen over tijd heen, dan is een transactioneel contract nog steeds een goede optie.
Een tweede belangrijk uitgangspunt voor een relationeel contract is dat de relatie tussen de partners van bijzonder groot belang is omdat de route richting de doelstelling nog samen bepaald moet worden. Je weet immers niet wat het exact gaat kosten (in tijd, moeite, capaciteit of geld) om de doelstelling te bereiken. Je moet echter wel binnen de kaders van het contract blijven. Het is daarom constant afwegen van de verschillende belangen van de partners en dus een constante onderhandeling in hoe de doelstelling bereikt gaat worden. Beide partners moeten hierin het vertrouwen in elkaar hebben dat ze doen wat het partnerschap dient. En daarom zijn er afspraken nodig voor hoe je met elkaar omgaat, wat je van elkaar kunt verwachten en hoe de verantwoordelijkheden liggen. Dit kost echter een initiële sprong van vertrouwen en het kost tijd om te investeren in de relatie, zowel vooraf als tijdens de samenwerking. Als dit vertrouwen in de potentiële partners volledig ontbreekt of als de noodzaak van relationeel contracteren lager is dan de moeite die het kost… tsja… Dan toch maar transactioneel!
De tijd die in een relationele samenwerking gestopt moet worden is het meer waard wanneer de dienst of product van groot belang is voor de beide partners. Als er door middel van de samenwerking een strategisch belang voor beiden wordt vervuld, is de keus voor een relationeel contract snel gemaakt. Je hebt dan immers beiden meer zeggenschap over hoe de ander zich verhoudt tot de samenwerking en de prestatie. Je hebt controle over de invulling van het contract en de manier waarop je wilt samenwerken. Anderzijds heb je minder controle op hoe de zaken gebeuren als de andere partner daarover gaat, zoals afgesproken. Je hebt immers de ander als samenwerkingspartner omarmd omdat ze weten hoe ze iets moeten doen. Dat vraagt ook om het loslaten van controle. Als er in jouw organisatie grote vraag is naar eigen controle en het afwentelen van risico, dan is een transactioneel contract mogelijk gepaster.
Als vuistregel geldt: hoe complexer het probleem dat de dienst of het product moet oplossen, hoe logischer de keuze is voor een relationeel contract. Ga de uitdaging aan om relationeel contracteren en samenwerken een kans te geven in jouw organisatie. Het voelt vertrouwd om te werken zoals je dat altijd hebt gedaan, maar wellicht is deze alternatieve manier van contracteren en samenwerken passender voor de uitdagingen die in jouw organisatie spelen. Bij Next Level FM is het instrument Afweegkader Relationeel Contracteren beschikbaar evenals ervaringsdeskundigen die helpen een keus te maken voor het volgende contract dat je wilt afsluiten.
Dit is de 2e column die gepubliceerd is over relationeel contracteren. Op 5 februari wordt een webinar Relationeel Contracteren georganiseerd waarbij je na een mini-college de gelegenheid krijgt vragen te stellen. Dit artikel is geschreven door Vanya Boon, regisseur van het werkatelier Relationeel Contracteren van Next Level FM (vanya@wundershift.com).
Interessant? Schrijf je dan nu in voor het gratis webinar op 5 februari as!
