Energieopslag en andere mogelijkheden voor FM om het kantoor te verduurzamen (facto.nl)
Het verduurzamen van kantoren is niet langer een leuke optie, maar een pure vereiste. Deskundigen benadrukken dat maar liefst veertig procent van de CO2-emissie in Nederland afkomstig is van de bouw en het verbruik van gebouwen. 'De CO2-emissie moet drastisch omlaag', zegt Rinus Vader, strategisch adviseur energietransitie bij Royal HaskoningDHV. Aansluitend benadrukt directeur van Energy Storage NL Jeroen Neefs het belang van energieopslag voor kantoren.
Het verduurzamen van een kantoor is essentieel om de CO2-emissie in Nederland te verlagen. Per 1 januari 2023 is het dan ook voor ieder kantoor van minimaal 100 vierkante meter vloeroppervlak wettelijk verplicht om over energielabel C of beter te beschikken. Dit geldt voor bestaande gebouwen. Vader: 'CO2-emissiereductie is urgent. Als we nog acht jaar op de huidige manier door zouden gaan, is het CO2-budget, waarbij we nog op een redelijk klimaat kunnen rekenen, vol. Daarna wordt het klimaat zo volatiel, dat er op veel plaatsen niet meer veilig of gezond valt te leven. Daarbij gaat het niet primair om een schaarste aan energie, maar om een te veel aan CO2. We produceren met allerlei ellende: denk daarbij aan pesticiden, plastics, stikstof en PFAS. Het is belangrijk om de productie en lozing van deze stoffen terug te dringen. Echter, het terugdringen van de CO2-emissie is niet alleen belangrijk, het is ook urgent. Gelukkig zijn we het er als wereldgemeenschap sinds het akkoord van Parijs in 2015 over eens dat hier in ieder geval wat aan moet gebeuren.'
Rood vlees en leaseauto’s
Volgens Vader zijn er verschillende manieren waarop een kantoor kan worden verduurzaamd. 'Bij bestaande kantoren is het van belang dat facility managers nadenken over hoe ze werkplekken duurzamer kunnen inrichten.' Hij noemt diverse voorbeelden waar facility managers rekening mee kunnen houden. Denk aan het gebruik van tweedehands kantoormeubelen. Maar ook het stoppen van het aanbieden van vlees in de kantine, kiezen voor leaseauto’s en medewerkers zoveel mogelijk met de trein laten reizen zijn aandachtspunten. Bij Royal HaskoningDHV zijn zij hier zelf ook al volledig mee bezig: 'Wij hebben zeshonderd leaseauto’s die allemaal elektrisch rijden. We hebben ervoor gezorgd dat iedere medewerker thuis een oplaadpunt heeft. Daarnaast hebben we per vier parkeerplaatsen een laadpaal op onze parkeerplaatsen geïnstalleerd.'
Gebruik van natuurlijke materialen in de bouw
Het verduurzamen van bestaande gebouwen zoals kantoren, ziekenhuizen en datacenters is essentieel, maar ook bij het verbouwen en bouwen van nieuwe gebouwen is het belangrijk dat er zo min mogelijk CO2-emissie vrijkomt. Vader: 'Als materialen op een hoge temperatuur worden geproduceerd, komt er tot nog toe veel CO2 vrij.' Vader geeft aan dat het gebruik van natuurlijke, telkens opnieuw te produceren en herbruikbare materialen, een betere optie is. 'Kies voor isolatie van lisdodden of stro in plaats van steenwol. Steen wordt tijdens de productie van steenwol met fossiele brandstoffen verhit, terwijl geperst stro of lisdodden planten zijn die juist CO2 vasthouden. Daarmee zijn dat CO2-positieve bouwmaterialen. Dat is gunstig voor het klimaat. Hetzelfde geldt voor houten constructies. Door hout toe te passen in plaats van beton of staal, neem je heel wat CO2 uit het milieu weg.'
Het groeiende belang van energieopslag
Een andere manier om te verduurzamen is het opslaan van energie. Energy Storage NL werkt samen met technologiebedrijven, kennisinstellingen, netbeheerders en financiers aan een duurzame energievoorziening via energieopslag. Neefs: 'We leren van elkaars uitdagingen en gaan de dialoog aan. We kijken gezamenlijk hoe we de opslagsector verder kunnen ontwikkelen in Nederland.' Neefs vertelt dat er in totaal drie opslagvormen zijn: elektriciteitsopslag, warmteopslag en moleculenopslag. De meest bekende vorm is elektriciteitsopslag. Dit zijn bijvoorbeeld de batterijen of het vliegwiel. Een vliegwiel slaat elektriciteit op als kinetische energie. In plaats van chemische reacties zoals bij traditionele batterijen, wordt een spinnende rotor gebruikt. Wanneer elektriciteit wordt toegevoegd, begint het wiel te draaien en slaat de kinetische energie op. 'Batterijen gaan op dit moment het snelst als het gaat om energieopslag, dit vanwege netcongestie.'
Denk na over warmteopslag
Neefs vervolgt: 'We zien dat steeds meer kantoren bezig zijn met het opslaan van hun eigen energie. Dit komt enerzijds omdat kantoren vaak al zonnepanelen hebben. Daarnaast zien we ook dat bedrijven op zoek zijn naar een oplossing vanwege netcongestie. Zij wachten niet totdat het net verzwaard is. Een batterij is daarvoor een goede oplossing. Ook vinden wij het belangrijk dat er wordt nagedacht over warmteopslag. Een batterij zit na twee tot vier uur helemaal vol. We hebben daarom ook andere vormen van opslag nodig. Warmte kan weken tot maanden worden opgeslagen. Voor kantooreigenaren is dit een goede optie om van het gas af te komen.'
Efficiënt grondgebruik
Bij Royal HaskoningDHV zijn ze ook bezig met het opslaan van energie. Zo hebben zij plannen om de energiebehoefte van de zwembaden van Center Parcs te halveren en van het aardgas te halen. Dit doet de organisatie door energie op te wekken vanuit de grond in de bossen rondom Center Parcs. Vader verduidelijkt: 'Als je een stuk grond hebt bij een gebouw, dan kun je de grond erom heen gebruiken voor opwekking. Zet er een windmolen neer of haal warmte uit de grond of het oppervlaktewater. Dit kun je doen door warmte, die je in de zomer over hebt, op te slaan in de grond, om er in de winter weer uit te halen. Dat is warmtekoudeopslag. Het is verstandig om na te denken over hernieuwbare energie, om op die manier in toenemende mate zelfredzaam te worden. Dat dient meerdere doelen: energiebesparing, optimale inzet van hernieuwbare energie en dus CO2-emissiereductie, minder afhankelijkheid van de geopolitieke invloeden op de prijsvorming van energie en het beperken van congestie in het elektriciteitsnet.'
"Facility managers moeten zelf nadenken over hun energieverbruik en over waar deze energie vandaan komt”
Eerste stap naar duurzaamheid
Voor facility managers ligt er een aantal mogelijkheden als het gaat om de verduurzaming van gebouwen. Bij nieuwbouw is het van belang dat er zo min mogelijk CO2 vrijkomt tijdens de bouw en dat materialen herbruikbaar of hernieuwbaar zijn. Bij bestaande gebouwen kun je nadenken over diverse mogelijkheden. Zoals circulaire meubelen, het toepassen van biobased materialen voor het gebouw en het interieur, het niet meer aanbieden van vlees in de kantine, kijken naar het vervoer van medewerkers en het in kaart brengen en reduceren van het energiegebruik van het gebouw. Daarnaast is het vergroten van de zelfredzaamheid in de energievoorziening, volgens zowel Vader als Neefs, een belangrijk aspect van verduurzaming. Neefs: 'Het is goed om te benadrukken dat facility managers zelf moeten nadenken over hun energieverbruik en over waar deze energie afkomstig is. Kortom, er is werk aan de winkel.'
